یکی از پرکاربردترین تاسیسات مورد استفاده در سیستم های تصفیه آب و فاضلاب مخازن بتنی هستند. همچنین تقریبا تمامی سازه های موجود در تصفیه خانه های بزرگ آب و فاضلاب را مخازن بتنی تشکیل می دهند. وجود ملاحظات غیرسازه ای مربوط به کاربرد این مخازن در سیستم های تصفیه مانند خوردگی، آب بندی، پایداری شیمیایی و دوام سبب شده است که ساخت مخازن بتنی برای کاربرد در صنعت آب و فاضلاب به تخصصی ویژه در طراحی و اجرا تبدیل شود.
تحلیل و طراحی مخازن بتنیبه عنوان اولین گام در اجرای مخازن بتنی، طراحی نقش بسیار مهمی را در کارایی، ایمنی، دوام و ملاحظات اقتصادی دارد. چنانکه طراحی مخزن به درستی انجام نشده باشد، یا ایمنی و دوام آن به خطر می افتد و یا اینکه صرف هزینه های اضافی باعث اتلاف منابع مالی می شود. دانش فنی و استفاده از آیین نامه های معتبر طراحی، بهترین ابزار برای انجام یک طراحی دقیق و حرفه ای است.
مراحل انجام تحلیل و طراحی مخازن بتنی به شرح زیر است:
۱- طراحی اولیه براساس فرآیند و معماری مخزن
۲- مدلسازی مخزن در نرم افزارهای تحلیل سازه ای
۳- بارگذاری و اعمال ترکیبات بار استاندارد
۴- تحلیل و تعیین نیروها و تنش ها
۵- طراحی سازه ای براساس تحلیل انجام گرفته
۶- تهیه نقشه های اجرایی
طرح سازهایطراحی سازه ای مخازن بتنی تصفیه خانه ها براساس نشریه ۱۲۳ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به انجام می رسد. مطابق این نشریه کلیه بارهای استاتیکی و دینامیکی از قبیل فشاراستاتیکی فاضلاب، فشار دینامیکی فاضلاب در زمان زلزله، فشار استاتیکی خاک، فشار ناشی از لرزش دیوارها در هنگام زلزله، تغییرات درجه حرارت و ... بر روی سازه اعمال خواهد شد.
تحلیل براساس ترکیب بارهای متعدد و طراحی برای هم حالت مقاومت نهایی و هم حالت بهره برداری به انجام می رسد. آیین نامه مورد استفاده در این بخش مبحث نهم مقررات ملی (آبا) است.
براساس استانداردهای بین المللی و داخلی موجود، برای ساخت تصفیه خانه های بتنی از بتن رده C۴۰ با مقاومت مشخصه حدود ۴۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع استفاده می شود. حداقل عیار سیمان در این بتن ها ۳۷۵ کیلوگرم بر مترمکعب و حداکثر نسبت آب به سیمان معادل ۰/۴ می باشد.
مهمترین مزایای تصفیه خانه های بتنی فاضلاب بهداشتی عبارتند از:
۱- هزینه بسیار کمتر آنها در ظرفیتهای بیش از ۱۰۰ مترمکعب در شبانه روز
۲- طول عمر بسیار بیشتر نسبت به سیستم های فلزی
۳- امکان دفن تصفیه خانه در زمین به سبب مقاومت سازه ای بالا
اجرابه هنگام ساخت یک مخزن بتنی، علاوه بر ملاحظات عمومی سازه های بتنی لازم است که نکات ویژه دیگری نیز مد نظر قرار گیرد. رعایت این نکات باعث افزایش کارایی، دوام و عمر مخزن خواهد گردید. اگر چه برای رعایت آنها در هنگام ساخت هزینه چندانی صرف نمی شود، اما همین هزینه کم از تحمیل هزینه های گزاف ناشی از تعمیر و نگهداری و تخریب مخزن جلوگیری می کند. برخی از این نکات عبارتند از:
۱- کنترل نسبت آب به سیمان جهت کاهش نفوذپذیری و خوردگی آرماتورها
۲- تعبیه صحیح درزهای اجرایی، انقباضی و انبساطی جهت کنترل تنش های حرارتی
۳- رعایت حداقل پوشش بتنی روی آرماتورها جهت جلوگیری از خوردگی زودرس
۴- استفاده از مواد افزودنی جهت افزایش مقاومت و کارایی و کاهش نفوذپذیری
۵- کاربرد صحیح آب بند (واتر استاپ) به منظور جلوگیری از عبور سیال از درزها
۶- بتن ریزی در دمای استاندارد جهت کنترل ترک های ناشی از جمع شدگی بتن
برگرفته از :
وبگاه شرکت مهندسی لوتوس 
